Biografie van een echte Brabander

Hij is geboren in Breda (1953), opgegroeid in Eindhoven, heeft gewoond in Esch, geleefd in ‘s-Hertogenbosch, waarna hij zich nu “gesetteld” heeft in Rosmalen.

Na diverse vooropleidingen en werkervaringen is Roel de parttime opleiding MBO-sociale dienstverlening gaan volgen. Daar heeft hij stage gelopen bij het open bejaardenwerk te Eindhoven. Vervolgens heeft Roel de parttime opleiding HBO-inrichtingswerk Kopse Hof te Nijmegen met succes afgesloten. Hij koos voor de specialisatie Sport & Spel en Muziek. Zijn eindwerkstuk was een 8mm geluidsfilm over non-verbale communicatie.

Intussen heeft hij 10 jaar ervaring opgedaan als groepsleider op een orthopedagogisch internaat voor jongeren “Jeugdcentrum De Vliert” in ‘s-Hertogenbosch.

In deze periode is Roel getrouwd met Ellen Zadora. Hij had Ellen in zijn jongensjaren ontmoet bij de Poolse volksdansgroep “Cracovia” uit Eindhoven. Hij heeft daar enkele jaren bij gedanst. Hoogtepunten uit deze periode waren een optreden voor TV en een tournee door Polen.

Roel en Ellen zijn gaan wonen in de prachtige en historische stad ‘s-Hertogenbosch.
Daarna heeft zijn loopbaan zich in een totaal andere richting ontwikkeld.

Vanuit zijn hobby muziek had Roel ruime podiumervaring opgedaan als slag/solo gitarist en percussionist in diverse bandjes en popgroepen. Toen hij ging werken met kinderen en groepen kwam al gauw de vraag om een kinderprogramma te maken. Samen met een collega richtte hij Tweevoud op waarbij zijn kwaliteiten als clown snel werden ontdekt. Het succes en het enthousiasme van Tweevoud resulteerde in 1984 in de oprichting van “duo Tweevoud”. Het grote aantal aanvragen voor een optreden leidde in januari 1985 tot “Stichting Tweevoud “. Het duurde niet lang voordat ze uitgegroeide tot een professionele act georganiseerd als “Tweevoud v.o.f.”

Tijdens een vakantie in Griekenland had Roel spontaan opgetreden met een pantomimeact. Het succes daarvan was dermate stimulerend dat hij zich aansloot bij het Zuid Nederlands Pantomime Theater. Niet alleen als pantomimespeler, maar later ook verantwoordelijk voor licht & geluid, heeft hij gedurende 2 seizoenen in diverse theaters mogen optreden.

Toen Roel, na een zware auditie, in 1987 de kans kreeg om als huisharlekijn bij de Arjan van Dijk Groep te gaan werken, was de stap naar beroepsartiest snel gemaakt. Als een van de eerste zelfstandige artiesten ging hij werken onder de artiestennaam Roelino. Gedurende 10 jaar heeft hij daar, in zijn creatie als Harlekijn Roelino, de traditionele pantomime tot een moderne animatievorm weten te ontwikkelen.

In deze periode kregen Ellen en Roel hun eerste zoon Emiel. Ondertussen verbreedde het werkveld zich ook naar andere disciplines. Nieuwe acts werden ontwikkeld. Optredens in het buitenland dienden zich aan (België, Duitsland, Luxemburg).
Als Roelino beleefde hij een unieke ervaring om als privé-harlekijn met een gezelschap directeuren een aantal dagen mee te gaan naar Venetië.

De 2e zoon Robin wordt geboren en het gezin verhuist naar Rosmalen.

In 1990 is Roel medeoprichter van, en mime-acteur in de theater en animatiegroep Komimia. Hiermee spelen ze op grote en chique (bedrijfs)feesten door het hele land.

Een ander hoogtepunt voor Roelino was het 1e Internationale Clownsfestival te Sasebo in Japan (1997), waar hij gedurende 3 weken Nederland mocht vertegenwoordigen, temidden van 20 clowns uit 12 landen.

Als een rasechte autodidact en zelfstandig ondernemer heeft Roel van Dongen zich weten te ontwikkelen tot een van de betere spelers op het gebied van animaties en pantomime.

Roel werkte ruim 2 jaar mee bij de lokale omroep met het bekende radioprogramma “Het Nieuwe Seizoen”, waarin hij het hoofdstuk cultuur voor zijn rekening nam.

In 1999 was hij initiatiefnemer en medeoprichter van het Artiesten Belangen Centrum ABC, een landelijke vereniging voor onafhankelijke professionele artiesten. Roel heeft zijn ervaringen en expertise zo goed mogelijk gebruikt om van een spontaan initiatief een landelijk erkende brancheorganisatie te maken. Vanaf jan. 2001 had hij de functie van directeur binnen de vereniging.

In 2000 startte de Efteling met een heel bijzondere act: een eigen exclusieve fanfare! Behalve onder alle omstandigheden muziek maken moest deze fanfare ook nog de gasten kunnen entertainen. Er werd gekozen voor een groep van 12 mensen: 9 geschoolde muzikanten op conservatoriumniveau en 3 acteurs. Dit leidde tot de succesformule “De Enige Echte Efteling Fanfare” (oftewel D.E.E.E.F.) welke een hilarische parodie vormt op alle denkbare muziekfanfares.
Totaal onverwacht kreeg Roel de kans om enkele dagen als invaller de rol van “Meneer Verstappen” te spelen. Een rol op zijn lijf geschreven als de roemruchte tambour-maître van deze beroemde “Efteling Fanfare”, welke in het seizoen 2000 nationale furore maakte bij het grote zomerpubliek.

In het seizoen 2001 werd Roel weer teruggevraagd om in de Efteling de rol van “Meneer Verstappen” te spelen. Op basis van zijn ideeën en inbreng kreeg Roel toen de functie van spelbegeleider naar zich toe geschoven. Het succes was overweldigend en tot grote verrassing van alle leden van de fanfare leidde dit tot o.a. de oprichting van een eigen fan-club.

In 2002 kan “D.E.E.E.F.” natuurlijk niet ontbreken tijdens het 50-jarig jubileum van de Efteling. Ook dat seizoen speelt Roel de hoofdrol als “Meneer Verstappen” en is daarbij gevraagd om, behalve de spelbegeleiding, ook een gedeelte van de regie voor zijn rekening te nemen.

Roel heeft jarenlange (internationale) ervaring en ruime vakkennis opgedaan in de theater- & entertainmentbranche. Hij is veel onwetendheid tegengekomen op het gebied van bescherming van rechten en ook een algemene frustratie op het gebied van plagiaatbestrijding. Vanuit zijn betrokkenheid en een sterk sociaal rechtvaardigheidsgevoel is hij een grondig onderzoek gestart. In 2004 heeft dit geresulteerd in het ontwikkelen en realiseren van een totaal nieuw bedrijfsconcept: IdeeSafe! een organisatie die een juridische bewijsregistratie van ideeën en concepten mogelijk maakt in het kader van het auteursrecht.

Overtuigd van het bestaansrecht besluit hij, mede ondersteund door zijn vrouw Ellen, in dit concept te investeren. Ze realiseren een kantoor aan huis en Roel houdt zijn agenda een jaar vrij om IdeeSafe in de markt te zetten. Gezien de grote belangstelling blijkt dat plagiaat een “hot issue” is, en dat niet alleen in de entertainmentbranche! In de korte tijd dat IdeeSafe bestaat hebben verschillende depothouders succes gehad met de bewijsvoering tegen plagiaat.

Na 25 jaar met Tweevoud door Nederland getoerd te hebben besluit Roel dat het genoeg is geweest. Met een record aantal optredens in die Sinterklaasperiode sluit hij een mooie episode op een hoogtepunt af.

Rond 2007 zakt de entertainmentbranche in elkaar als gevolg van de economische recessie. Dit betekent drukke tijden voor het ABC en weinig optredens voor Roelino.
Steeds vaker kreeg Roel opdrachten vanuit het bedrijfsleven om workshops te verzorgen en dit vormde aanleiding genoeg om deze verder te ontwikkelen. Als “vanzelf” ontstaat de workshop non-verbale communicatie waarmee hij nu door het hele land werkt voor alle lagen van het bedrijfsleven, overheden, en voor culturele, dienstverlenende en onderwijs instellingen.

Zijn deelname aan een zeer succesvolle TV-commercial zorgde in 2009 voor een enorme “boost” en kreeg hij daardoor de status van acteur. Hij was meerdere malen te zien in TV- en Internetcommercials en bedrijfsfilms.
Via een collega werd Roel gevraagd om als rollenspelacteur mee te doen met het Helder Theater. Om toch het gevoel met het podium en publiek te behouden is hij mee gaan spelen in de interactieve en educatieve schoolvoorstelling “Wat wil je drinken?”. Dit is een klassikale theatervoorstelling gekoppeld aan ouderavonden waar middels rollenspel thema’s ter discussie worden gebracht.

In 2008 treed het ABC toe tot PZO-ZZP (Platform Zelfstandig Ondernemers), een landelijke koepelorganisatie van verschillende brancheorganisaties met in totaal meer dan 20.000 leden. De vereniging Platform Zelfstandige Ondernemers bestaat sinds 2002 en zet zich in voor de belangen van zzp’ers in Nederland en daarbuiten. Zo vertolkt de organisatie de stem van zzp’ers richting de politiek, de SER en binnen Europa. De algemene doelstelling van PZO-ZZP is het behartigen van de belangen van haar leden alsmede van zzp’ers in brede zin. Namens het ABC heeft Roel zitting in het algemeen bestuur van deze vereniging en heeft daar o.a. een wezenlijke bijdrage kunnen leveren in het organiseren van meerdere edities van de Dag van de Zelfstandige.

Als vertegenwoordiger van o.a. straatartiesten wordt Roel uitgenodigd deel te nemen aan het samenwerkingsverband  van de Stichting Circus Cultuur. De Stichting is een initiatief van het Nederlands Centrum voor Volkscultuur en Immaterieel Erfgoed, De Club van Circusvrienden Nederland en de Vereniging van Nederlandse Circus Ondernemingen. De doelstelling van de Stichting Circus Cultuur luidt: Het bevorderen en in stand houden van de Circuscultuur. Mede op initiatief van deze stichting heeft het circus een plaats gekregen op de Nationale Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed.

In 2014 komt de VAR (Verklaring Arbeids Relatie) onder vuur te liggen en wordt Roel uitgenodigd deel te nemen aan diverse expertmeetings over de gewenste veranderingen m.b.t. de VAR-BGL. Dit leid in 2015 tot een aanbeveling naar de tweede kamer welke leid tot afschaffing van de VAR in 2016 en de weg vrijmaakt naar de moderne modelcontracten.

In 2015 heeft Roel mogen deelnemen aan commissie AVC (Arbeidsmarktverkenning Cultuursector)  bij de SER in Den Haag. Opdracht om met Raad van Cultuur en de Sociaal Economische Raad inzicht te verkrijgen over de gevolgen van de bezuinigingen binnen de arbeidsmarkt in de cultuursector. Eind 2015 is er een rapport uitgebracht waarbij ook de positie van vaste krachten, zzp’ers, stagiairs en vrijwilligers is betrokken.

Als bedenker, initiator, motivator, uitvoerder, programmeur en muzikant heeft Roel van Dongen in april 2015 het concept van Muziekcafé Lohengrin geïntroduceerd in de Bossche muziekscène. Het “Muziekcafé Lohengrin” werd een begrip en een broedplaats voor allerlei muzikale en culturele activiteiten. Muziekcafé Lohengrin creëerde een ontmoetingspunt voor zowel lokale als regionale performers en bood een podium waar allerlei muziekactiviteiten georganiseerd werden. Als platform ondersteunde het op constructieve wijze het cultuurbeleid van de gemeente ‘s-Hertogenbosch. Door het stimuleren en organiseren van allerlei activiteiten waar MUZIEK MAKEN  een bepalende rol in speelt, had het aangeboden programma ook regionaal een aantrekkingskracht waarmee ‘s-Hertogenbosch als cultuurstad duidelijk op de kaart wordt gezet.

Intussen wordt Roel steeds vaker geïnterviewd over onderwerpen die te maken hebben met cultuur en diverse actuele ontwikkelingen m.b.t. overheidsbeleid en algemene plaatselijke verordeningen. Ook wordt hij gevraagd om te verschijnen bij diverse lokale TV-programma’s en bij een bekende Bossche talkshow.

In de beleving van Roel van Dongen is straattheater de graadmeter van de Nederlandse cultuur en is het volgens hem hoog tijd om deze op te waarderen. Het geven van allerlei impulsen is nodig om zowel artiesten als organisatoren ertoe te bewegen de kwaliteit van straattheater in Nederland naar een hoger plan te tillen. Belangrijk daarbij is dat er één herkenbaar en duidelijk platform is waar zowel de vragende als de aanbiedende partij elkaar kunnen vinden. Vandaar zijn inspanningen om middels de sitecluster Straattheater.nl en de verschillende discussiegroepen op de sociale media (zie LinkedIn en Facebook) een bijdrage te leveren om deze doelstelling te bereiken. Met de realisatie van dit initiatief eind 2015 heeft hij een internetplatform gecreëerd waar men niet meer omheen kan.

Na 17 jaar als directeur van het Artiesten Belangen Centrum ABC was het tijd om het roer om te gooien. Roel heeft een proces geïnitieerd en begeleid om van een vereniging naar een stichtingsvorm te gaan. In het voorjaar van 2018 heeft hij zijn functie als directeur van de Stichting Artiesten Belangen Centrum overgedragen.

Toen was er de Corona-pandemie. De maatregelen die daaruit voortvloeiden hebben een enorme impact gehad op de hele branche en dus ook op het ABC. Het gevolg was dat de zittende bestuursleden zich moesten richten op andere bronnen van inkomsten en veelal een andere carrière starten. Nog steeds betrokken bij het wel en wee van het ABC heeft Roel in jan. 2022 weer het voorzitterschap van de Stichting Artiesten Belangen Centrum (ABC) op zich genomen.

De gevolgen van de coronamaatregelen dwongen de gehele branche steun te zoeken bij de overheid maar zeker ook bij elkaar. De Creatieve Coalitie werd opgericht en vertegenwoordigd als koepelorganisatie de stem van professionals in de culturele en creatieve sector. Samen met 43 belangenorganisaties wordt er doorlopend gewerkt aan een betere arbeidsmarkt voor creatieve makers en uitvoerenden. Namens de Stichting Artiesten Belangen Centrum ABC (en met ondersteuning van Circuspunt) is Roel in 2023 toegetreden tot het Algemeen Bestuur voor de sectie Muziek & Entertainment van de Creatieve Coalitie.

Roel van Dongen is intussen uitgegroeid tot een autoriteit binnen de entertainmentbranche. Met een ruime (internationale) ervaring als uitvoerend artiest Roelino, directeur van een brancheorganisatie voor artiesten, eigenaar van een bedrijf op het gebied van auteursrechten en als creatief zelfstandig ondernemer, kent hij de entertainmentmarkt als geen ander.

Roel heeft intussen zijn ervaring en expertise goed weten te gebruiken wordt door velen gezien als “entertainmentdeskundige”, een titel waar hij best trots op is.